Ahmet Yılmaz
Otomobil Tartışması
Tipik bir tartışma yaşıyoruz. Tartışmayı tipik kılan tartışmanın objesi deÄŸil. Yani günümüzde otomobil üretmek nedir, ne deÄŸildir, nasıl üretilir vs üzerine deÄŸil. HoÅŸ Türkiye’de tanınan ve otomobillere de meraklı bir gazeteci tartışmanın objesine yönelik doÄŸru, hatta sorulması gerekli olan soruları yöneltiyor. Yetkili merciden bu sorulara yanıtlar ya tatmin edici seviyede deÄŸil ya da bambaÅŸka düzlemden geliyor. Dikkatimi çeken tartışmaya sektörden, sektörün yönetici ve önderlerinden uzmanlık içeren konular ile ilgili olarak yorum, deÄŸerlendirmenin gelmemesi. Åžaşırtıcı bir durum.
Farklı sebeplerle de olsa hemen herkes yeni araç projesini selamlıyor. Peki, selamlama ana gerekçesi nedir? “Ee bizim de bir aracımız olsun…” ifadesinde kendisini bulan bu gerekçe milyar dolarlık bir proje için sizce geçerli bir neden midir? “Yapamazlar dediler, iÅŸte yapıyoruz“ ifadesi de sizce ne kadar geçerli olabilir? Açıkçası bu tür ciddi konulara duygusal yaklaÅŸacak ve duygusal argümanlar ile bir tartışma yürütecek isek epeyi emek, zaman ve kaynak kaybedeceÄŸimizi ÅŸimdiden söyleyebilirim.
Konunun önemi ve tartışmanın selameti açısından bazı bilinenleri tekrar edelim.
Birincisi; dünyada üç buçuk milyar dolar yatırım yapabilecek herkes, özel ÅŸahıs ya da devlet otomobil üretebilir. Bunu geçmiÅŸte Hyundai gösterdi ÅŸimdi de Vietnamlı Winfast firması gösteriyor. Åžimdi burada küçük bir parantez açalım ve Winfast firmasına tekrar bakalım. Çünkü bu son örnek ile bizim modellerin yakından ilgisi var.
Bu derginin okuyucuları hatırlayacaktır; SUBCONTURKEY Haziran 2019 sayısında ‘Vietnamlı BabayiÄŸit’ baÅŸlıklı bir yazım vardı. Bu yazıda Vietnamlı Winfast firmasının otomobil üretimine nasıl girmek istediÄŸi ve neler yaptığını kısaca anlatmıştım. Ä°talyan dizayn firmadan (Türkiye’de gösterilen araç modellerini de bu Ä°talyan firma yapmıştı, hatta bizde gösterilen modeller Ä°talyan firmanın Winfast’e önerdiÄŸi modellerden… Winfast firması dört model seçmiÅŸti ve bu modelleri de yaptırdığı bir anket sonuçlarından elde etmiÅŸti… Ne kadar güzel bir yöntem deÄŸil mi?) Bosch, Magna, AVL ve BMW’ye kadar kimler ile nasıl bir proje ortaklığı yaptığını yazmıştım. Ä°zlediÄŸim kadarı ile Türkiye Otomobil GiriÅŸimi de araç üretmek için bence biraz geç dahi olsa benzer bir metot uyguluyor. Aradaki tek fark Vietnam’da modeller sunulduÄŸunda (ki onlarda önce uluslararası bir fuarda araçları göstermiÅŸlerdi, bizimkiler de bunu yapacakmış) bizde ki gibi kıyamet kopmadı. Neden? Çünkü günümüzde otomobil üretmek eskisine nazaran daha kolay! Otomobil üretmek artık bir network iÅŸi! Otomobil üretmek günümüzde stratejik bir konu mudur? Sorunun yanıtı hem evet hem de hayır. Åžayet günümüze kadar gelen silsile içinde bir otomobil üretecek iseniz bu stratejik deÄŸil, geçmiÅŸ dönem sembolü. Yok, eÄŸer yeni dönemin çevre, teknik ve fonksiyon anlayışına göre farklı ‘bir ÅŸey’ üretecek iseniz evet. Otomobil üretmek ehliyetine, yeteneÄŸine sahip olmak küresel anlamda stratejik bir üstünlük saÄŸlar bu doÄŸrudur ama orta sınıfa hitabet edecek bir otomobili üretmek pek de stratejik bir mevzu deÄŸildir! Türkiye, mevcut ana sanayi ve yan sanayi firmaları ile otomobil üretim yeteneÄŸine sahip bir ülkedir. Maharet bunun üstüne yeni ve farklı bir deÄŸer katmaktır.
Ä°kincisi; Otomotiv endüstrisi günümüzde büyük bir deÄŸiÅŸim ve dönüÅŸüm geçirmektedir. DeÄŸiÅŸim ve dönüÅŸümü zorunlu kılan küresel trendlerin başında iklim deÄŸiÅŸimi (bunun tetiklediÄŸi emisyon tartışmaları), dijital teknolojiler (hem üretimde hem de somut ürüne yansıması anlamda yani araca), yeni mobilite anlayışı (ulaşım, trafik vs ve bunların zorunlu kıldığı yeni altyapı konseptleri) ve tüm bu trendlerden etkilenen deÄŸiÅŸen tüketici davranışları. Yeni dönemde bu trendlere uygun çözüm önerileri olan otomotiv üreticileri ayakta kalacak ve geliÅŸebileceklerdir.
Dolayısı ile otomobil üretim konusunu sadece “yerli-milli araç“ kapsamında deÄŸerlendirmek, tartışmak verimli sonuçlar doÄŸurmayacak, aksine yapılması gerekenlerin üstünü örtecektir. Üstü örtülmemesi gereken önemli konuların başında eÄŸitim ve beceri gelmektedir. BilindiÄŸi üzere yerli otomobil giriÅŸim grubu mühendislik konusunda gerekli desteÄŸi Alman EDAG firmasından almayı planlamaktadır. Aslında bu tür projelerde EDAG firmasının desteÄŸinden fazlasına ihtiyacımız vardır. Madem Otomobil GiriÅŸim Grubunun bileÅŸenlerinden birinin kendi üniversitesi bile var, neden bu üniversite otomotiv mühendisliÄŸi alanında hemen bir bölüm açarak gerekli kalifiyeyi saÄŸlamak noktasında adım atmaz, anlamış deÄŸilim (belki böylesi bir giriÅŸimleri vardır ama araÅŸtırmalarımda tespit edemedim).
Otomobilde kullanılacak pil, alternatif tahrik sistemleri, ÅŸarj istasyonları vs bütün bunlar oldukça önemli üzerine düÅŸünülüp konseptler geliÅŸtirilmesi, hatta ortaklıklar kurulması gereken alanlar ama hem bu görev alanlarını iyi yapabilecek hem de geleceÄŸin görevlerinin üstesinden gelecek yeni nesil eÄŸitimden geçmiÅŸ ve beceri kazanmış çalışanlara ihtiyacımız var. Ä°ÅŸte bana göre stratejik konumuz bu!
Vietnamlı Winfast firması bile modellerini tanıdığımız araçların üretimi ve satış sonrası hizmetler için yaklaşık üç yıldır personel eÄŸitimine baÅŸladı. Ya biz?