Ahmet Yılmaz
Otomotivde YaÅŸanan DönüÅŸüm ve Yan Sanayiye Etkileri
Türkiye’de yerli otomobilin ilk prototipi bu sene üretilecekmiÅŸ. Bakalım nasıl bir araç olacak? Otomobil GiriÅŸim Grubunun basına yansıyan açıklamalarında mobile ekosistem’e uygun araçlar öncelik olacakmış. OSD BaÅŸkanı’nın açıklamalarından da gelecek nesil araçların katma deÄŸer yapısında 2/3 ünü elektrik/elektronik olacağını duyduk. Tüm bu açıklamalara neden olan arka plandaki küresel teknik-ticari trendleri aslında enikonu irdelemek gerekiyor. Otomotiv dünyasının ekosistemi deÄŸiÅŸmektedir. Araç sahibi olmaktan ziyade sadece araç hizmeti kullanmaya doÄŸru giden bir müÅŸteri profili/kültürü, dijitalleÅŸmenin bir ürün olarak araç üretimi ve hizmet sunumunda yarattığı deÄŸiÅŸimlerin bu yeni ekosistemde önemli ağırlığı olacağı izlenmektedir. Bir geçiÅŸ döneminde bulunuyoruz. Bu süreçte belirgin bazı küresel eÄŸilimler üzerine hariçten bir iki kelam edelim.
Küresel EÄŸilimler
Küresel anlamda otomotiv sektörünün üretim, katma deÄŸer ve istihdam yaratmak anlamında önemi tüm ekonomiler için gelecek yıllarda da devam edecek. Günümüzde otomotiv üreticisi lider ülkelerin başında gelen Almanya, Japonya, ABD ve Güney-Kore gibi ülkelerde otomotiv üretim sayısında azalma bunun yerine geliÅŸmekte olan ülkelerde otomotiv üretim sayısının artacağı öngörülmektedir. GeliÅŸmekte olan ülkelere yönelik ilginin nedenlerinden ilkini bilindik nedenlere baÄŸlayabiliriz; bu ülkelerde kiÅŸi başına düÅŸen araç sayısının azlığı yüksek potansiyel müÅŸteri varlığını iÅŸaret etmektedir ve bu da büyük iÅŸtah uyandırmaktadır. Åžimdilerde bu ihtiyacı sadece bu ülkelere ihraç ederek deÄŸil o ülkelerde üreterek de gidermek mümkün. Çünkü geliÅŸmekte olan ülkeler otomobil üreticileri için cazip avantajlar sunmaktadır. Ayrıca otomobil endüstrisinin son dönemlerde kullandığı platform stratejileri üretimde yerli katma deÄŸerin artmasını olanaklı kıldığı için daha fazla uygulanabilir bir hale gelmiÅŸtir. Yine son dönemlerde artan korumacılık, yüksek vergi uygulamaları ve birçok ülkenin üretim için ÅŸart koÅŸtuÄŸu yerli katkı oranı bu tür ilgiyi daha da artıran nedenlerdendir. Ana sanayilerin bu geliÅŸmekte olan ülkelere ilgisinin doÄŸal olarak dev ve orta ölçek yan sanayi iÅŸletmelerini de bu yönde hareket etmeye zorlayacağı açıktır. Son dönemlerde Türkiye’ye yönelik Ford ve VW grubunun üretim ilgisini bu baÄŸlamda okumak gerekiyor.
Otomotiv ana sanayide geleceÄŸin belirleyicisi, birbirini etkileyen yedi yeni geliÅŸmeden söz edilmektedir. Bunlar belli bir süredir zaten ana sanayilerin öncelik verdiÄŸi ve üzerinde çalıştığı konuları arasındadır. Bu yedi geliÅŸme çağımızda her an her yerde karşılaÅŸtığımız yapay zeka, makine öÄŸrenmesi ve dijitalleÅŸme uygulamaları ile pratikte ifadesini bulan geliÅŸmelerdir. Teknolojik geliÅŸmeler bir yandan üründe yani araçta yeni inovatif uygulamalar, daha fazla teknik içerik kapsar iken diÄŸer yandan da araç üretim mimarisini de topyekun deÄŸiÅŸtirmektedir.
Birbiri ile içiçe, diÄŸer yandan birbirlerini etkileyerek geliÅŸen ve geniÅŸleyen bu trend geliÅŸmeleri baÅŸlıkları itibari belirtmek gerekirse; DeÄŸiÅŸen MüÅŸteri Profili/Kültürü – Yeni Satış/Pazarlama Kanaları – Katma DeÄŸer Yapısında DijitalleÅŸme- E-Mobilite – Otonom SürüÅŸ – AÄŸ Sistemleri ve Ä°nsan-Makine Ä°nteraksiyonu olarak sıralayabiliriz. Çağımızda herhangi bir fenomeni analizi etmek ve buradan çıkarsamalar yapmak için çok yönlü etkileÅŸim faktörlerini hem özelde hem diÄŸer faktörlerle iliÅŸkilerinde derinlemesine incelemek gerekiyor. Böylece anlaşılan bir ÅŸeyi deÄŸiÅŸtirme ve dönüÅŸtürme ÅŸansına sahip olabiliriz.
Yan Sanayiye Etkiler
Tüm bu yeni geliÅŸmeleri özelde ve nesnel iliÅŸkileri zeminden nasıl okumak ve yan sanayi iÅŸletmesi olarak bu büyük etkileÅŸimlerde nasıl bir strateji izlemek gerekir sorusunun yanıtı bu yazının sınırları oldukça zorlar hatta aÅŸar. Bu nedenle sadece bir kaç genel yaklaşımı belirtmekle yetinelim.
Birincisi, tüm bu deÄŸiÅŸim ve dönüÅŸümleri yakından takip ederken bunlar ile irtibatlı üretim ve hizmet sunumu yeniden eleÅŸtirel bir bakışla deÄŸerlendirilmelidir. Üretimden çıkartılması, deÄŸiÅŸtirilmesi, dönüÅŸtürülmesi gereken alanlar yeni yaklaşımlara göre yeniden dizayn edilmelidir. Bu süreçte görülecek ki, artık bir iÅŸi tek başına yapmak ve/veya bu iÅŸte uzman olmak mümkün olmayacak. Dolayısı ile gelecekte tedarikçi iliÅŸkisini sürdürebilmek için yan sanayiler arasında daha fazla iÅŸbirliÄŸi, proje ortaklıkları ve ÅŸirket satın alımları zorunlu hale gelecek. Bu durumlara hazırlıklı olmak gerekiyor. Ä°kincisi, ana sanayilere/müÅŸterilere yakınlık eskisinden daha fazla önemli hale gelmiÅŸtir. Ana sanayiler büyük çapta deÄŸiÅŸim yaÅŸamaktadırlar bu süreçte ana sanayilere yakınlık hem sürecin takibi, kritik noktaların belirlenmesi hem de bu süreçte rol almak için daha elzem hale gelmiÅŸtir.
Bir yan sanayi iÅŸletmesi olarak kendinizi ne kadar iyi tanıyorsanız bir o kadar da yeni sürece adaptasyonumuz kolay olacaktır.